Koliko je Opština Gračanica transparentna možda najbolje objašnjava današnji nedolazak predsednice ove lokalne samouprave Ljiljane Šubarić na diskusiju koja je za temu imala upravo transparentnost rada ove institucije.
“Malo sam se razočarao što nije došla. Mislim da bi bilo jako interesantno da čujemo šta ona ima da kaže kao najveći predstavnik opštine ovde u Gračanici, ali biće nadam se i drugih prilika”, kazao je Kejleb Vau iz NVO “Aktiv” koja je organizovala ovu panel diskusiju.
Nedolazak Ljiljane Šubarić komentarisao je i moderator panela, novinar i direktor Medija centra u Čaglavici Budimir Ničić.
“Ovo nije ništa novo, ne samo kada je gradonačelnica Gračanice u pitanju već i kada su i ostali gradonačelnici većinski srpskih opština u pitanju. Ja ne pamtim događaj u poslednjih deset godina gde su se oni pojavili na sličnim događajima, bilo da je debata, bilo da je neka konferencija za novinare, da odgovaraju na pitanja i novinara i da prosto razgovaraju sa predstavnicima civilnog društva i građana i medijima kao što je to danas bio slučaj ovde. Mislim da je to njihova i moralna i politička, na kraju krajeva i donekle zakonska obaveza da javnosti podnose račune o tome šta rade i kako rade, zašto rade i smatram da je potrebno da se u svakoj prilici prozivaju i od strane medija i od strane predstavnika civilnog društva. Mi nažalost, ovde nemamo nikakvu opoziciju tako da nemamo nikakvu alternativu i to je za jedno društvo opasno, kad nemate nekoga da digne glas”, kazao je Budimir Ničić.
Govoreći o netransparentnosti opština sa srpskom većinom na Kosovu, Kejlb Vau ističe da je to problem političke kulture koja trenutno vlada u tim opštinama.
“Da ne kažem “stvar navike”, ali ako pričamo o zakonu, ima u sklopu zakona dosta mehanizama za učešće građana u tim procesima donošenja odluka na lokalnom nivou, međutim, problem je u tome što se taj zakonski okvir uglavnom ne poštuje. To je problem i lokalnih političara i lokalnih institucija, ali donekle i građana. Ljudi ne znaju da imaju niz prava po zakonu i jednostavno nemaju pristup informacijama kako oni mogu da budu deo tih nekih procesa”, kaže Kejleb Vau.
Za opštinu Gračanica se može reći da je delimično transparentna kada je u pitanju saradnja sa medijima, kaže Budimir Ničić.
“Kada bi smo merili transparentnost po tome da li se oni odazivaju ili ne pozive novinara, tu možemo da kažemo da postoji delimična transparentnost jer postoje ljudi u Opštini Gračanica, direktori nekih odeljenja, u pojedinim slučajevima i visoki funkcioneri koji odgovaraju na pitanja medija, odazivaju se na pozive novinara, međutim, generalno, mislim da Opština Gračanica nije u dovoljnoj meri transparentna i ja mogu da navedem primer od pre nekoliko godina. Tačnije od 2018. godine ja pokušavam da dobijem jedan dokument od javnog značaja. U pitnju je peticija građana, odnosno navodna peticija građana. Tadašnji gradonačelnik (Srđan Popović) je kazao da ona postoji i da je na osnovu te peticije Opština Gračanica donela odluku da ustupi 100 hektara zemlje Opštini Kosovo Polje”.
Ničić od 2018. godine čeka na odgovor iz Opštine Gračanica. Međutim, odgovora nema, pa se za pomoć obratio i instituciji Ombudsman ali i sudu.
“2019. godine sam tužio Opštinu Gračanica što mi nisu dali taj document odnosno tu peticiju. Ja do danas od suda nisam dobio nikakav odgovor. Kada je nova gradonačelnica Gračanice stupila na dužnost ja sam ponudio njoj da povučem tu tužbu a da mi opština ustupi taj dokument, međutim, ni od nje nisam dobio nikakv odgovor”, kaže Ničić.
NVO Komunikacija za razvoj društva se tokom prethodnih godina takođe bavila pitanjem transparentnosti opštine Gračanica.
“Definitivno, potreba je za mnogo većom transprentnošću opštine, pre svega, prema stanovništvu da se zalaže da stanovnici budu jedan deo snage lokalne samouprave koji će donositi odluke. Naravno, ono što jeste loša strana lokalnih samouprava južno od Ibra sa većinski srpskim stanovništvom je saradnja sa medijima. Obično mediji ovde prenose one vesti koje dobiju sa sajta, sa njihovih nezvaničnih Fejsbuk stranica. To su vesti koje sui z jednog ugla, i ako nemamo medije da prisustvuju svim tim aktivnostima i ako na nekim aktivnostima mediji nisu ni pozvani, onda ne možemo da dobijemo ni pravu informaciju”, kaže Rajko Jovnaović.
Fatir Berzati urednik portala Kosovo info iz Prizrena ističe da je najveći problem u opštinama Prizren i Dragaš nepoštovanje Zakona o upotrebi jezika. “Bilo da se radi o opštini Prizren ili Dragaš skoro pola stanovništva govori jezikom na koji ih opština ne obaveštava ili obaveštava shodno njihovim potrebama. Recimo, obavesti nas o gostovanju nekog albanskog Kulturno-umetničkog društva, a realno ne znam koliko to goransku zajednicu to zanima. Njih zanima kako mogu da apliciraju za neku subvenciju, kakve su akcije oko čišćenja… Kad nešto ne razumeju onda ljudi i ne mogu da se uključe u to društvo”, kaže Berzati.
Aljbuljena Sadiku, zemenica direktora BIRN-a ističe da su na osnovu tabele Ministarstva administracije i lokalne samouprave opštine sa srpskom većinom na dnu lestvice, jer kako je istakla većina opština odbija da odgovara. Kaže da nedostaju debate i da se ne poštuju interesi građana. Ipak, kako ističe Opština Gračanica se izdvaja od ostalih opština sa srpskom većinom jer, kako navodi, nešto je transparentnija od ostalih. Međutim, kada je transparentnost u pitanju ističe da je problem što ne postoji kultura kažnjavanja opština.
