Dan Republike je od 1944. godine obeležavan u spomen na Drugo zasedanje Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ) koje je održano 29. novembra 1943. godine u Jajcu.
AVNOJ je tom prilikom konstituisan u zakonodavno i izvršno predstavničko telo, dok je Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije (NKOJ) konstituisan kao najviši izvršni i naredbodavni organ.
U Jajcu su postavljeni principi za osnivanje federativne države jugoslovenskih naroda posle Drugog svetskog rata, pod vođstvom Komunističke partije Jugoslavije. Tada je predviđeno da Jugoslavija bude federacija šest republika: Slovenije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Srbije, Crne Gore i Makedonije.
Na predlog slovenačke delegacije, Josipu Brozu Titu dodeljena je titula „maršal Jugoslavije“.
Odlukom Predsedništva AVNOJ-a broj 70, od 28. novembra 1944, određeno je da se prva godišnjica zasedanja u Jajcu dostojno obeleži, čime je 29. novembar počeo da se praznuje na ovim prostorima.
No, proći će još gotovo dve godine pre nego što ovaj datum i formalno postane praznik nove države – odlukom Savezne narodne skupštine od 2. novembra 1946. godine, Dan republike proglašen je državnim praznikom Federativne Narodne Republike Jugoslavije (FNRJ).
Osim sećanja na Drugo zasedanje AVNOJ-a, Danom Republike obeležavala se i godišnjica ustavotvorne skupštine FNRJ koja je održana 29. novembra 1945.
Ukazom iz 1949. godine, odlučeno je da se Dan Republike slavi dvodnevno, što je 1955. potvrđeno Zakonom o državnim praznicima.
Generacije rođenih u Jugoslaviji do 1982. godine, verovatno se sećaju da su đaci prvaci svakog 29. novembra davali “pionirsku zakletvu“ i dobijali uniformu pionira: plavu kapu sa crvenom petokrakom, belu košulju sa crvenom maramom i plavi šorc.
Osim prijema đaka u Savez pionira Jugoslavije, Dan Republike je obeležavan i uz počasne plotune i svečane akademije.
Ipak, većina stanovnika socijalističke Jugoslavije pamti Dan Republike po neradnim danima (kada se praznik spajao sa vikendom) koji su se koristili za kraća putovanja ili odlazak na selo, što se pokazalo kao dobra prilika za klanje svinja pred zimu. Porodice bi se tada u gradove vraćale sa kantama punim masti, i torbama punim mesa, kobasica i čvaraka.
Škole, fabrike, mesne zajednice, domovi kulture, ulice, nosili su u bivšoj državi ime „29. novembar“. I dan danas ćete čuti nekoga da beogradski Bulevar despota Stefana „krsti“ datumom nekadašnjeg Dana Republike, ili da za stanicu policije u toj ulici kaže „dvadeset deveti“.
Dan Republike je opevan i u istoimenoj pesmi kultnog sarajevskog benda Zabranjeno Pušenje, na albumu „Pozdrav iz zemlje Safari“ iz 1987. godine. Pesma, s vidljivom dozom gorčine, opisuje atmosferu praznika države koja puca po šavovima.
Ti šavovi trajno su popucali devedesetih godina, i Dan Republike prestao je da se praznuje u svim bivšim jugoslovenskim republikama, osim u Srbiji i Crnoj Gori koje od 1992. godine čine krnju federaciju – Saveznu Republiku Jugoslaviju (SRJ).
Poslednji put Dan Republike je proslavljen 29. novembra 2001. godine, a 14. novembra 2002. je ukinut odlukom Savezne skupštine SRJ.