Osim toga, industrijski otpad i otpadne vode iz obližnjih privatnih kuća dodatno pogoršavaju situaciju. Smrad koji se širi iz reke, naročito tokom letnjih meseci, i promena boje vode su redovni problemi za stanovnike Gračanice, Lapljeg Sela i Preoca. Ovaj ekološki problem, koji traje godinama, zahteva hitnu akciju radi očuvanja životne sredine i zdravlja lokalnog stanovništva.
„Reka Gračanka je mesto u kome se sublimiraju raznorazni izvori zagađenja, počevši od kanalizacionog, odnosno fekalnog otpada, potom atmosferskih voda, industrijskog otpada koji dolazi iz rudnika. I prema nekim zvaničnim i nezvaničnim saznanjima, već godinama tu postoji određeni hemijski otpad koji se ispušta“, navodi Milena Zdravković meštanka Lapljeg Sela i bivša zamenica minitra za zaštitu životne sredine.
Reka Gračanka negativno utiče i na kvalitet života meštana sela Preoce.
„Živimo na oko 100 metara udaljenosti od reke, i prva smo kuća u nizu pored same reke. Ona smrdi do te mere da mi prosto ne možemo da dišemo. Možete i sami da vidite po mom glasu da je to postalo nepodnošljivo, da smo skoro svi počeli da se razboljevamo. Zaista, osim smrada, primećujemo i različite boje reke. Čak veliki baloni od pene plutaju površinom vode, kada je ima, jer često je i nema. A kada je nema, onda je smrad nepodnošljiv“, kaže Ana Kostić meštanka Preoca.
Uprkos nizu protesta, medijskih izveštaja i sastanaka nadležnih lokalnih i međunarodnih zvaničnika, problem nesnosnog smrada i zagađenja reke Gračanke još uvek nije rešen.
„Jedna od informacija je da je uzrok zagađenja na teritoriji druge opštine, da je u pitanju nekakva fabrika boja i lakova. Ali to ne bi trebalo da bude problem građana, to mora biti problem tih opština koje moraju da nađu zajednički jezik, moraju da sednu za sto i dogovore, jer ovo stvarno postaje nepodnošljivo“, navodi Ana Kostić.
„Ne postoji sistemska, trajna želja, zaista iskrena želja, da se problem reši“, dodaje Zdravkovićeva.
Pitanjem zagađenja reke Gračanke bavilo se i civilno društvo u Gračanici. NVO „Komunikacija za razvoj društva“ sprovela je studiju slučaja o ovom ekološkom problemu, naglašavajući potrebu za međuopštinskom saradnjom kako bi se rešio problem zagađenja.
„Ono što znam jeste da komunikacija nije bila baš najbolja između naše opštine Gračanica i Prištine, iako smo imali neka obećanja tada od gradonačelnika Prištine da će problem biti rešen, da će se uložiti više napora da se reši problem. Posle toliko godina, taj problem i dalje postoji… Taj problem bi trebao da bude prioritet za obe opštine da se reši“, naveo je Rajko Jovanović iz NVO „Komunikacija za razvoj društva“.
Da je međuopštinska saradnja ključna za rešavanje problema zagađenja reke Gračanke smatra i Ana Kostić.
„Svakako, na kraju u jednom trenutku do te saradnje će morati da dođe. Ipak, 21. vek je i mora da se nađe zajednički jezik da se ovaj problem trajno reši“.
Medija centar Čaglavica obratio se pisanim putem opštinama Gračanica i Priština kako bi dobio odgovore o njihovim naporima u rešavanju problema zagađenja reke Gračanke i mogućoj međuopštinskoj saradnji. Iz opštine Gračanica stigao je odgovor u kojem se navodi da je “Skupština opštine Gračanica februara ove godine usvojila ranije potpisani okvirni sporazum o multi-funkcionalnoj opštinskoj saradnji koji se između ostalog tiče i izazova vezanih za ekološke probleme.
“Okvirni sporazum je potpisan između 6 opština među kojima su i opštine Priština i Gračanica. Očekuje se da uskoro bude održan prvi tehnički sastanak kako bi se definisali prioritetni problemi i način saradnje po ovom pitanju”.
Navode da će Opština Gračanica kroz procedure sprovođenja ovog okvirnog sporazuma predložiti rešavanje problema reke Gračanke u što hitnijem roku. Iz opštine Gračanica tvrde i da ova lokalna samouprava “po redovnoj proceduri sprovodi aktivno čišćenje i održavanje rečnih korita”.
Iz opštine Priština Medija centar nije dobio odgovore u vezi sa pitanjima koji se odnose na saradnju sa opštinom Gračanica u vezi sa problemom reke Gračanke.
