Mnogi su ovaj popis bojkotovali, posebno na severu Kosova, dok u većinski srpskim sredinama, poput Gračanice, nisu popisani svi građani, iako je raspoloženje građana bilo bolje prema ovom procesu. U ovoj opštini je registrovan 19.371 stanovnik, međutim, mnogi Srbi nisu imali priliku da se registruju jer popisivači nisu došli do njihovih domaćinstava. Neki od popisivača su odustali od preuzete obaveze.
“Mi čujemo da je popisanih u opštini Gračanica oko 19 hiljada i nešto, ali ja tvrdim da će na kraju kada budu selektirali to koliko Srba, koliko Albanaca, koliko Roma da će Srbi da ispadnu manjina u svojoj opštini. Što se tiče problema, sem to da nam je falilo popisivača drugih problema sa ljudima nismo imali, svi su hteli da se popišu , falilo je popisivača, ima popisivača koji nisu radili svoj posao kako treba i sve je to rezultiralo ovim ciframa”, kaže za Radio Kim Igor Jovanović, popisivač u opštini Gračanica.
Da rezultati ovog popisa neće pokazati pravo stanje o brojnosti Srba, slaže se i istoričar i analitičar Aleksandar Gudžić.
“Rezultati popisa svakako ne pokazuju pravo stanje Srba. Srbi su bojkotovali, naročito na severu, popis stanovništva, bilo je delom i južno od Ibra da su Srbi bojkotovali popis stanovništva. U ovom slučaju Agencije za statistiku i popis stanovništva. Šta je sledeći potez, procenat. Sada će ta Agencija za statistiku proceniti broj Srba, možda ćemo biti manje nego što realno jeste, to će dovesti do smanjenja budžeta, dakle, popis stanonvištva je postao ono što ne bi trebalo da bude a to je političko pitanje. Poopis stanovništva nigde osim na Kosovu nije političko pitanje”, kaže Gudžić.
On navodi da nimalo me ne iznenađuje odluka Srba na severu da bojkotuju popis stanovništva. “Jer je popis došao nakon svih onih nemilih scena, meseci i godinama unazad akcija kosovske policije na severu, napadi na ljude, demonstracija sile i Srbi su odlučili da bojkotuju popis stanovništva. To će na kraju dovesti do, ne znam… smanjena budžeta za te opštine jer će Agencija za popis stanonvištva proceniti koliko tu ima stanovnika, ta procena je uvek u praksi manja nego što realno ima. To će dovesti do smanjenja budžeta. Dakle, popis je postao ono što nebi trebao da bude, političko pitanje i prilika za političko nadmetanje jedne i druge strane na Kosovu, a to su srpska i albanska strana”, kaže on za Radio Kim.
Podsetimo, u četiri opštine na severu popisano je: U Leposaviću 3.207 stanovnika, u Severnoj Mitrovici je 2.349 popisanih, dok je najmanje popisanih bilo u opštinama Zubin Potok 758 stanovika i u Zvečanu, gde je popisano samo 435 građana.
U Gračanici hteli da se popišu, ali nije bilo dovoljno popisivača
Za razliku od severa, Srbi južno od Ibra nisu bili toliko tvrdog stave po pitanju popisa. Mnogi su želeli da se popišu ali nisu dobili priliku, jer popisivači nisu ni došli do njihovih domaćinstava.
Na pitanje, da li su Srbi odbijali da se popišu u opštini Gračanica, Igorj Jovnaović kaže da nije zabeležio takav slučaj na terenu. “Ne. definitivno ne. Čak i ako jesu to je pojedinac, to je nebitna cifra. Svi su hteli da se popišu. Nismo uspeli to da uradimo, Agencija nije htela da produži (popis). Što ona kaže da je produžila sedam dana, ja opet tvrdim da nije produženo sedam dana, nego su produžili putem brojeva telefona, da sami građani zovu. Neko je jednostavno hteo tako da bude. Ja se samo plašim da na osnovu tog popisai na predstojećim izborima da birački spiskovi budu baš onakvi kakav je i popis bio”, kaže Jovanović.
Posledice višestruke
Govoreći o posledicama, Jovanović kaže da će ih biti. “Prvo to što nismo prikazani u realnom broju, verovatno će opština da ima određene posledice što se tiče budžeta, drugo može da se desi to da se pravi neki birački spisak i po tim imenima samo ko je popisan, što nije isključivo. Kod nas sve može, što ne može nigde u svetu kod nas sve može. Verovatno će i oni ljudi koji se nisu popisali da imaju neke određen posledice, ako bude to zatrebalo drugoj strain”.
Agencija za statistiku je tokom ovog procesa najavljivala i novčane kazne za one koji odbijaju da se registruju. Te kazne su od 30 do 2.000 evra za fizička i do 10.000 za pravna lica.
“Sada, ne verujem da mogu da ih kazne, jer na koji način da kazne ljude koji se nisu popisali a hteli su, u redu je ako je popisivač bio kod nekoga pa je taj odbio, to je u redu, ali šta ćemo sa onim ljudima koji popisivač uopšte nije obišao. Malo je nerealno”.
Jovanović je mišljenja da tokom ovog popisa nije registrovana polovina srpskog stanovništva u opštini Gračanica.
“Ja odgovorno tvrdim da je 50% Srba ostalo nepopisano, ne kažem za ukupan broj stanovnika, nego iz srpske zajednice ljudi nisu popisani”.
Migracija
Ovaj popis je pokazao promene i u ostalim sredinama na Kosovu. Prema podacima ASK oko 200.000 stanovnika je manje nego na popisu obavljenom 2011. godine. Procenjeno je da na Kosovu sada živi oko 1.600.000 stanovnika, bez dijaspore.
“Činjenica je da se za 200 hiljada stanovnika smanjio broj stanovnika na Kosovu: Kosovo je postalo područje koje se prazni, starosna dob, starost građana Kosova je danas veća nego pre trinaest godina kada je održan popis. Po popisu iz 2011. godine prosečna starost je bila 29 i nešto godina, danas je 34 i nešto. Dakle, Kosovo je područje koje stari i koje se prazni i ako se ovako nastavi, bojim se da će Kosovo biti ničija zemlja, zemlja iz koje ljudi žele da odu, a to je krivica političkih elita koje svih ovih godina vode kosovsko društvo i Kosovo”, kaže Aleksandar Gudžić.
Bez obzira na migraciju stanovništva, koja je kako kažu u Agenciji za stastistiku Kosova više usresređena na centru, odnosno gradovima, a ne u inostranstvo, Kosovo ostaje najmlađa populacija u Evropi. Prosečna starost, iako je porasla za skoro pet godina u odnosu na 2011., sada je 34,8 godina.
Pročitajte još:
ASK: Najbolji odziv građana u većinski srpskim sredinama na popisu u Gračanici i Štrpcu
